Hãng tin Financial Times dẫn lời các chuyên gia cho rằng, quyết định công khai tài liệu “6 bảo đảm” về an ninh cho Đài Loan (Trung Quốc) là một phần trong chiến dịch của Washington nhằm buộc Bắc Kinh phải chịu trách nhiệm nói rõ ràng về chính sách đối với hòn đảo này.

Ngày 31-8 (sáng 1-9, giờ Việt Nam), chính quyền Mỹ cho biết đã giải mật tài liệu liên quan đến “6 bảo đảm” về an ninh từ thời Tổng thống Ronald Reagan dành cho đảo Đài Loan (Trung Quốc) vào năm 1982.

Tàu khu trục USS Ronald Reagan và nhóm tàu tấn công ở Biển Đông vào tháng 8.

Những đảm bảo từ thời Tổng thống Ronald Reagan

Mỹ đã công bố 2 bức điện từ thời Tổng thống Ronald Reagan, được giải mật vào ngày 16-7 và đăng trên trang mạng của Viện Mỹ tại Đài Loan (AIT) ngày 31-8 .

Trong đó, bức điện đầu tiên có tiêu đề “Bán vũ khí cho Đài Loan”, do cựu Ngoại trưởng Mỹ Lawrence Eagleburger gửi cho Giám đốc AIT thời điểm đó là James Lilley vào tháng 7-1982. Nội dung bức điện giải thích việc Washington sẵn sàng giảm bán vũ khí cho Đài Loan, với điều kiện Trung Quốc tiếp tục cam kết về một giải pháp hòa bình tại eo biển Đài Loan. Bức điện thứ hai có tiêu đề “6 bảo đảm”, do cựu ngoại trưởng Mỹ George Shultz gửi ông James Lilley vào tháng 8-1982, trong đó đưa ra 6 cam kết bảo đảm an ninh cho hòn đảo này. Văn bản này được xem là yếu tố nền tảng trong chính sách của Mỹ đối với đảo Đài Loan.

Trong một tuyên bố, Cơ quan Ngoại giao Đài Loan cho biết, việc công bố giải mật 2 bức điện gần 40 năm trước thể hiện cam kết của Mỹ đối với hòn đảo. Trong khi đó, chính quyền Trung Quốc đại lục chưa có bình luận về động thái trên của Mỹ, nhưng diễn biến mới nhất này được xem là sẽ càng đẩy quan hệ Mỹ-Trung rơi xuống mức thấp nhất trong hàng chục năm qua.

Chính quyền ông Trump muốn gì?

Việc giải mật các tài liệu cung cấp chi tiết hơn về các đảm bảo an ninh của Washington đối với Đài Loan diễn ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Donald Trump đang nỗ lực hỗ trợ Đài Loan bất chấp sự phản đối của Trung Quốc nhằm chống lại điều mà ông chủ Nhà Trắng lo ngại là xu hướng “mạnh tay của Bắc Kinh” trong cách xử lý vấn đề Đài Loan.

Financial Times dẫn lời giới phân tích cho rằng, quyết định công khai tài liệu “6 bảo đảm” là một phần trong chiến dịch của Washington nhằm buộc Bắc Kinh phải chịu trách nhiệm giải thích về nhiều thứ từ những hành động phi pháp ở Biển Đông, chính sách đối với Đài Loan, cho đến việc áp đặt luật an ninh ở Hồng Kông... Quyết định giải mật lần này được thực hiện theo lời kêu gọi của các chuyên gia quốc phòng, cựu quan chức và những người ủng hộ Đài Loan trong Quốc hội, cũng nhằm nhấn mạnh cam kết rõ ràng: Washington sẽ “ủng hộ Đài Loan hết mình” trong việc đảm bảo an ninh.

Financial Times dẫn lời ông Elbridge Colby, một cựu quan chức cấp cao của Lầu Năm Góc, nói rằng: “Tốt hơn là chúng tôi nên im lặng nhưng kiên quyết làm rõ rằng sẽ bảo vệ Đài Loan một cách hiệu quả và Trung Quốc cũng hiểu điều đó”. Trong khi đó, 2 quan chức Mỹ nói rằng, đã có các cuộc thảo luận trong chính quyền ông Trump về chính sách “giúp Đài Loan tự vệ”. Trên thực tế, trong thời gian qua, Mỹ đã thực hiện nhiều động thái nhằm tái khẳng định cam kết của Washington với hòn đảo này, bao gồm cả chuyến thăm đến hòn đảo này của Bộ trưởng Y tế Mỹ Alex Azar tháng trước. Đây là chuyến thăm cấp cao nhất giữa 2 chính quyền kể từ năm 1979.

KHẢ ANH